هرساله فرا رسیدن ماه محرم نویدی است به دل هایی که قرار است با تشعشع نور حسینی، خود را در آن شستشو داده و زنگار و سیاهی دل را برکنند و با اقتدار به سیره پیشوای خود، در مسیر حق، عدالت و آزادگی قدم بردارند. اگر چه، سیاه پوش شدن شهر، نوید بخش دل ها برا ی رهایی از اسارت نفس است اما برای کسب تقرب هرچه بیشتر ما نیازمند کسب فرهنگی جامع از سیره ائمه اطهار (ع) مخصوصًا امام حسین(ع) هستیم. همانطور که می دانیم فرهنگ به معنای علم آن در برگیرنده تمام عینیت ها و ذهنیت هایی است که با زندگی روزمره ما گره خورده اند.

 از این روی آشنایی با فرهنگ اهل بیت (ع) و در این ایام فرهنگ عاشورایی، ما را نیازمند فهم و بینشی عمیق از ریشه های تاریخی، اجتماعی، فلسفی و .. جریان و نهضت عاشورا می کند. فرهنگ عاشورایی از گذشته تا کنون همراه با مردم سرزمین مان، شکل های گوناگونی از رفتارها و بینش های اجتماعی را شکل داده که گاه در قالب فرهنگ به معنای انسان شناسانه آن ظهور و تبلور داشته و گاه موجبات شکل گیری رشد و تحولات اجتماعی و سیاسی در جامعه را رغم زده است.

آنچه به عنوان سبک ها و اشکال متفاوت عزاداری به فرهنگ بومی مردمانمان گره خورده، نمونه ای از فرهنگ انسان شناسانه و مبانی تحول چون انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس، همگی برگرفته از مفهوم و تعالیم عاشورایند. از این روی زندگی حسینی و فرهنگ عاشورایی با اعتقادات بسیاری از مردم گره خورده و نقشی محوری ایفا می کنند.

بنابراین در ماه محرم، ماه شهادت سید و سالار شهیدان، رسیدن به مفهومی چون عزاداری حقیقی، بیش از هر چیز نه فقط متصل به مناسک و آداب بلکه بیش از هر چیز وابسته به ریشه عقایدی است که فرهنگ عاشورا را شکل داده . شکل گیری آداب و رسوم آخرین مرحله از جریان یک فرهنگ می باشد.
در میان پژوهشگران، در بحث از مذهب، این حوزه به سه بخش مناسک، اخلاق و اعتقادات تقسیم بندی و مورد بررسی قرار می گیرند. پیرامون جریان عاشورا ما با کتب بسیار ارزنده ای در هر سه حوزه رو به رو هستیم.
- کتب در برگیرنده مقاتل، شرح زیارت عاشورا، مبانی و فلسفه آن و بسیاری ار متونی که به شرح و تحلیل این جریان پرداخته اند.
- کتب مریوط به فرهنگ شناسی که بیش از هر چیز در برگیرنده نمادها و نشانه های رفتاری، و مناسک و آداب و رسوم مردم در این ایام اند.
اگرچه پژوهشگران به هریک از این ابعاد به شکلی جداگانه پرداخته و تحلیلی ارائه داده اند اما یک اسلام شناس جهت شناختی کافی و تحلیلی درست از این موضوع نیازمند کسب علم و معرفت در هریک از این سه بعد می باشد. فهم دقیق خود عزادار، کلام و رفتار او، و حضور در مناسک همگی بخش هایی از رفتار یک عزادار حقیقی را در بر می گیرند. که بخش هایی از این ابعاد در طول چند سال گذشته گرفتار ضعف هایی شده که بی توجهی به آنها، موجبات شکل گیری انحراف در آینده را فراهم می سازد.
- کسب های ریتمیک و استفاده ار آلات موسیقی نامتعارف و شبهه ناک در نوحه خوانی ها
- خطر اکتفا به جنبه های عاطفی و غفلت از سایر جنبه های این جریان
- پوشش نا مناسب زنان به هنگام حضور در این مجالس ( به تازگی با آگهی تبلیغاتی به عنوان «آرایش محرم» رو به رو شدیم که تاسف بسیاری را در ما برانگیخت)
به کارگیری روشی اسراف گونه در اطعام عزاداران ( تولید حجم انبوهی از زباله ها در استفاده از ظروف یکبار مصرف)
- بی توجهی به حقوق دیگران در برگزاری مراسم عزاداری ( استفاده از بلند گو با صدای بلند و آزار دهنده و ..)
با وجود همه قابلیت ها و استعداد های بالقوه در متن و زمینه اجتماع ما، در طول سال های گذشته در این ایام با این قبیل مسائل رو به رو بوده ایم که بیش از هر چیز ناشی از عدم درک و شناخت کافی عده ای از فرهنگ عاشورا را شامل می شود. اگر چه تغییر زمینه های اجتماعی، بستری متفاوت برای کسب معرفت فرهنگ و به دنبال آن عینیتی متفاوت از فرهنگ را شکل می دهد، اما تفاوت های شکافنده میان رفتار و عمل عده ای خاص، نشانی از دریافت سطحی آنها از این دریای بی کران است.

از این روی بیش از هر چیز در این ایام کسب معرفت برای حرکت به سمت یک عزاداری حقیقی، امری مهم است. اینکه از ناحیه ذات اقدس الهی در احادیث قدسی و از سوی چهارده معصوم (ع) سفارش زیادی به عزاداری سید الشهداء شده است، حاکی از نقش عظیم این کار در احیای دین و زنده نگه داشتن آن است.

هیچ عملی به انداره برپایی عزاداری برای امام حسین (ع) در حفظ دین از انحراف و از هجوم بی امان دشمنان اسلام برای نابودی دین و توسعه فرهنگ دینی موثر نبوده و نیست. به عبارت دیگر می توان چنین مجالسی را مهمترین وسیله برای صیانت از کیان دین و جامعه اسلامی و نیز بسط روح دین و دینداری دانست .

چه زیبا فرمود رهبر کبیر انقلاب، حضرت امام خمینی (قدس) : «امام حسین (ع) نجات داد اسلام را. ما برای آدمی که اسلام را  نجات داده و رفته و کشته شده، هر روز باید گریه کنیم، ما هر روز باید منبر برویم برای حفظ این مکتب .

این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته. فداکاری سید الشهداء (ع) است که اسلام را برای ما زنده نگه داشته  » صحیفه نور، جلد8، ص 69